Katarakt bir kere geliştikten sonra tedavisi sadece cerrahidir.Ameliyatın hangi dönemde yapılacağına hekim ve hasta beraber karar vermelidirler. Hastanın mesleği, yaşadığı yer ,yaşı ,genel sağlık durumu ve işinde ve özel hayatında net görme zorunluğu zamanlamada önem taşır. Kataraktın sertliği ve oluşma hızıda ameliyat zamanlaması bakımından önemlidir.
Bugün kullandığımız modern katarakt ameliyatı cerrahi tekniğinde ,kataraktın çok sertleşmeden tedavisi tercih edilmektedir. Kullanılan fakoemülsifikasyon (kısaca FAKO denilmektedir) tekniğinde katarakt küçük parçalar halinde Fako aletinin içine emilmekte ve katarakt temizlenmektedir.
Bugünkü modern teknolojide genel anestezi (tam uyuma ) ve lokal anestezi (iğne ile yapılan değişik bölgesel uyuşturma şekilleri ) gittikçe daha az kullanılır olmuştur. Bugün daha çok damla anestezisi kullanıyoruz. Damla anestezisi ( topical anestezi ) ameliyattan birkaç dakika önce başlanarak göze uyuşturucu damlalar koyulması ve gözün yüzeyinin uyuşturulmasıdır. Bu teknikte gözün yüzeyi uyuşmakta ve ameliyat hiç acısız ve sıkıntısız yapılabilmektedir. Katarakt Ameliyatı bu teknik ile hasta bilinci yerinde olduğu için hasta hekim iletişimi daha iyi olmakta ve ameliyat çok daha kısa, başarılı ve anestezi tekniklerinin getirebileceği problemlerden uzak olmaktadır.
Yapılan kesi 2 – 3mm genişliğindedir ve sonrasında herhangi bir dikiş gerektirmemektedir. Katarakt ameliyatı Fako cihazı ile temizlenen kesifleşmiş kataraktın yerine benzer işlevi olan yapay bir mercek yerleştirilmektedir.
Bu mercekler yeni teknolojiler ile çok gelişmiştir ve yumuşak katlanabilen , gözün içinde açılarak doğal yerine yerleşen yapıdadırlar. Kullanılan merceğin numarası özel tekniklerle önceden hesaplanarak ameliyat sonrasında hastanın gözlüklerinden kurtulması da sağlanabilmektedir.
Mercek seçimi ve doğru uygulanması bu cerrahinin en önemli tarafıdır. Hastanın gözüne uygulanacak lensin tipi, derecesi, göze nasıl bir açıyla yerleştirileceği , yapılan ölçümlere göre lens numarasının ( hem astigmat ,hem uzak ve yakını düzeltebilecek) tam tespit edilmesi önemli ve deneyim isteyen bir uygulamadır.
Ameliyat sonrasında bir süre damlalar kullanılarak göze koruma sağlanmaktadır. Yaklaşık 3-4 hafta kadar bu damlaların kullanılması ve gözün korunması gerekmektedir ancak ameliyattan 3-4 gün sonra emen hemen tüm hastalar günlük ev ve iş düzenlerine dönebilmektedir.
Bugünkü teknoloji ile başarı oranı çok yüksek, komplikasyon oranı çok düşük ve hastaya yaşatacağı sıkıntı çok az olan bir hastalık ve tedavi şeklidir.
Katarakt Ameliyatı öncesi hastanın dikkat etmesi gereken konular;
• Ameliyata gelirken refakatçınız ile geliniz.
• Kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız (aspirin v.s ) Anestezi Doktoruna bilgi veriniz.
• Blefaritto swap mendil ile ameliyattan 3 gün önce , günde 3 kere kirpik diplerine temizlik yapılmasında yarar vardır.
Katarakt Ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gereken konular;
• 1.kontrol ameliyatın ertesi günü yapılır. 2.kontrol 1 ay dolunca yapılır. (Gereken durumlarda Hekim 1 hafta sonra kontrole çağırabilir)
• Yapılan ameliyat kapalı sistem olduğu için normal hayatınıza devam edebilirsiniz. Ancak ilk 2 gün boyunca başınızı ıslatmadan (boyundan aşağısı) yıkanabilirsiniz.
• Ameliyat olduğunuz gün koruyucu gözlüğü çıkarmayın, ertesi gün kontrole geldiğinizde koruyucu gözlük hastanede çıkarılacaktır.
• İlaçlarınızı mutlaka yanınızda getirin.
• Damlalar 1 ay boyunca kullanılacaktır. Göz damlalarının ucunu gözünüze değdirmeden damlatınız. Tarif edildiği gibi kullanınız.
• Aşırı ağrı, çapak, sulanma, kızarıklık ve görmede azalma olursa mutlaka Doktorunuza başvurunuz.
• Multifokal mercek kullanılarak yapılan katarakt ameliyatlarında ışık dağılmaları gündüz 1 gün ila 1 ay arasında , gece ise 1 gün ila 6 ay arasında devam eder.
• Görme keskinliği uzak ve yakında 1-2 gün içerisinde düzelir.
• Görme kalitesi 1 gün 1 ay arasında düzelir.
• Monofokal mercek kullanılarak yapılan katarakt ameliyatlarda 1 ay sonra yakın gözlük verilebilir.
• Ameliyatınızdan sonra ilk 6 ayda 1 kez sonrasında yılda 1 kez muayenelerinizi yaptırmanız son derece önemlidir.
1. Adım
İlkönce hastanın gözüne 4-5 kez gözün yüzeyini uyuşturan bir damla koyulur. Başka bir anestezi yöntemine gerek yoktur. Bu şekilde damla ile yapılan uyuşturmalara "topikal anestezi" yani damla anestezisi denir .
Gözün şeffaf kısmı olan kornea ile beyaz bölümünü oluşturan skleranın birleştiği bölge katarakt ameliyatın- da ilk kesinin yapıldığı yerdir. Yaklaşık 3 mm lik özel bir kesi ile gözün içine ulaşılır.
2. Adım
Bu kesi yerinden gözün içine göz dokularını koruma özelliğine sahip özel jöle kıvamında bir madde doldurulur. Bu madde cerraha gözün içinde rahat ve emniyetli çalışma olanağı sağlar.
3. Adım
Gözün renkli kısmı olan irisin arkasında gözün merceği (lensi) bulunur (kesifleşince katarakt diye adlandırdığımız doku). Katarakt bir zar içinde bulunmaktadır. Kistotom diye isimlendirdiğimiz bir alet yardımıyla kataraktın zarının ön yüzünde yuvarlak bir pencere açılır.
4. Adım
Ortasında pencere açılan bu zar kataraktın çekirdeği (nükleus) ve kabuğundan (korteks) sıvı kullanılarak ayrılır.Özel bir enjektör ile zarın yan yüzlerinden arkaya verilen sıvı zarı diğer bölümlerden soyarak ayırır. Bu işlem ile katarakt kendi zarının içinde serbest bir hale gelmiş olur.
5. Adım
Sıra artık kataraktın temizlenmesine gelmiştir. Bu safhada fakoemülsifikatör (kısaca fako) denilen bir alet kullanılır.Bu alet ultrasonik güç yani ses dalgası gücünü kullanır. 2.7 mm lik çapı olan bu alet kataraktı hem parçalar,hem bu parçaları içine emer,hem de boşalan bölgeyi doğala yakın bir sıvı ile doldurur.
6. Adım
Sert kataraktlarda ikinci bir alet yardımıyla çekirdeği kırma işlemi yapılır. Sert katarakt daha küçük parçalara kırılarak daha kolay temizlenmesi sağlanmış olur.
7. Adım
Kataraktın büyük parçası olan çekirdek temizlendikten sonra korteksin temizlenmesi işlemi yapılır. Bu doku zarın iç yüzeyine yapışık olan bir tür iç kabuktur. Kataraktın doğal zarının boş temiz bir torba haline gelmesi sağlanmış olur.
8. Adım
Gözün içi artık katarakttan temizlenmiştir. Rahat ve emniyetli bir çalışma için yeniden jöle madde ile doldurulur. Artık bu madde kataraktın boşalttığı zarının içini doldurabilmektedir.
9. Adım
Sıra suni göz içi lensini,çıkarılmış olan doğal lensin (katarakt) yerine yerleştirmeye gelmiştir. Özel bir maddeden yapılmış olan bu suni lens yumuşak olduğu için katlanabilmektedir. Gene özel sistemlerle katlanarak 3 mm olarak hazırlanmış olan kesiden gözün içine sokulur ve daha sonrada doğal lensin zarının içine yerleştirilir. Bu lens gözde reaksiyon yapmayacağı 50 yıldan fazla bir süredir bilinen özel maddeden imal edilmiştir.
10. Adım
Artık ameliyat tamamlanmıştır. Herhangi bir dikiş koymaya gerek kalmaksızın hasta ameliyet masasından kalkabilir. Yaklaşık 1 saat sonra gözünü açabilir ve evine dönebilir.